Gemeenschappelijk Visserijbeleid
Het gemeenschappelijk visserijbeleid (GVB)
Het gemeenschappelijk visserijbeleid (GVB) is een verordening die het beleid van de Europese Unie omschrijft rond het beheer van de Europese vissersvloten en de aquacultuurbedrijven en rond de instandhouding van het aquatisch milieu. Het beleid heeft wat visserij betreft tot doel een gemeenschappelijke hulpbron te beheren in de EU-wateren en duurzame activiteiten van EU-vissersvaartuigen te waarborgen.
Het GVB werd voor het eerst ingevoerd in de jaren '70 van de vorige eeuw. Het beleid streeft ernaar ecologisch, economisch en sociaal duurzame praktijken te bevorderen en ervoor te zorgen dat de visserij- en aquacultuursectoren een gezonde voedselbron blijven vormen. Dit houdt onder meer in dat de visserijpraktijken zo worden gereguleerd dat de instandhouding van visbestanden niet in gevaar komt.
Het huidige GVB staat omschreven in Verordening (EU) nr. 1380/2013. Het maakt deel uit van een drieluik met de Gemeenschappelijke Marktordening (GMO) voor visserij- en aquacultuurproducten (Verordening (EU) nr. 1379/2013) en met het financieringsinstrument voor het uitvoeren van het GVB en de GMO, het Europees Fonds voor Maritieme Zaken, Visserij en Aquacultuur (EFMZVA - Verordening (EU) nr. 2021/1139).
Aanlandingsplicht
Artikel 15 van het GVB gaat over de aanlandingsplicht. Dit is één de onderdelen waarvan de Rederscentrale vindt dat dit bij een volgende herziening zou moeten aangepast worden. De aanlandingsplicht vormt namelijk een grote uitdaging bij de praktische uitvoering. Rederscentrale zet zich in voor een betere selectiviteit door maatregelen te introduceren die ongewenste bijvangst voorkomen of minimaliseren en vindt dat dit het streefdoel zou moeten zijn in een GVB.
Visserijbeheer
Visserijbeheer, een cruciaal onderdeel van het GVB, stelt vissers in staat hun vangsten te maximaliseren zonder de voortplanting van visbestanden in gevaar te brengen. Dit wordt onder meer bereikt door middel van wetenschappelijk onderbouwde vangstbeperkingen op basis van het verzamelen van biologische, milieu-gerelateerde en socio-economische gegevens.
Verder hebben, zoals bepaald in het GVB, de Europese Raad en het Europees Parlement heel wat EU verordeningen goedgekeurd met uitvoerende regelgevingen die werden voorgesteld door de Europese Commissie. Daarbij behoort onder meer een verordeningen over technische instandhoudingsmaatregelen waarin omschreven staat met welke vistuigen op welke manier op welke vissoorten mag gevist worden. Ook wordt in verordeningen omschreven waar er visserij-activiteiten mogen plaats grijpen en – meestal belangrijker - waar niet. De controleverordening bepaalt dan weer hoe de monitoring, controle en handhaving van alle visserijwetgevingen dient te gebeuren. De EU-lidstaten worden dan geacht al deze verordeningen uit te voeren in de wateren en havens onder hun bevoegdheid en voor vissersvaartuigen onder hun nationale vlag.
Een belangrijk aspect van het GVB is de decentralisatie van besluitvorming, waardoor deze dichter bij de visgronden wordt gebracht. Dit proces, ook wel regionalisering genoemd, omvat het bestaan van adviesraden voor specifieke geografische gebieden waarin Rederscentrale actief is. Lidstaten met een belang in een bepaald gebied kunnen gedetailleerde maatregelen voorstellen die vervolgens door de Europese instanties in EU-wetgeving kunnen worden omgezet.
Het naleven van de Europese verplichtingen die moeten gemonitord, gecontroleerd en gehandhaafd worden door de EU-lidstaat – zoals de verscheidene rapporteringen, wegingen en traceerbaarheid van vangsten – brengt aanzienlijke administratieve en economische uitdagingen met zich voor de visserijsector. Rederscentrale pleit voor een evenwichtige benadering van wetgeving, controle en handhaving, waarbij de administratieve lasten voor vissers worden verminderd. We pleiten voor vereenvoudigde en gestroomlijnde procedures die de naleving van Europese verplichtingen vergemakkelijken zonder de economische levensvatbaarheid van de sector in gevaar te brengen. Het is bovendien belangrijk om vissers te betrekken bij het ontwikkelen van praktische en haalbare controlemechanismen. Rederscentrale benadrukt de noodzaak van samenwerking tussen de overheid en de visserijsector om effectieve en efficiënte monitoringsprogramma's te ontwikkelen. Het is cruciaal dat de verzamelde data niet alleen aan de regelgeving voldoen, maar ook bijdragen aan beter visserijbeheer en duurzaamheid.
Internationaal beleid
Naast het beheer van visbestanden binnen de EU-wateren, houdt het GVB ook rekening met de activiteiten van EU-vaartuigen buiten de EU-wateren. De Europese Commissie onderhandelt over en sluit duurzame visserijpartnerschapsovereenkomsten met niet-EU-partnerlanden. Deze overeenkomsten stellen EU-vaartuigen in staat om binnen een gereguleerd kader in niet-EU wateren te vissen in ruil voor een financiële bijdrage aan het partnerland, met als doel de instandhouding van natuurlijke rijkdommen en milieuduurzaamheid te waarborgen.
Markt- en handelsbeleid
In de GMO krijgen producentenorganisaties een centrale rol toebedeeld voor het bereiken van de doelstellingen van het GVB en hun productie- en marketingplannen (PMP) spelen daarbij een belangrijke rol. Rederscentrale schrijft jaarlijks een PMP uit dat deels in het teken staat van het productieprogramma, waarbij de Quotacommissie, de planning van de productie op jaarbasis en het beheer van de visserijmogelijkheden een centrale rol spelen. Verder is er in dit deel aandacht voor de afzetstrategie waarbij markteisen, nieuwe afzetmogelijkheden en mogelijke acties rond verwerking van visserijproducten geïdentificeerd worden.
EFMZVA
Het EFMZVA ondersteunt de doelstellingen van het GVB, de GMO en de bredere EU-agenda voor maritiem beleid en internationaal oceaanbeheer. Het fonds helpt bij het ontwikkelen van innovatieve projecten die zorgen voor een duurzame exploitatie en beheer van aquatische en maritieme hulpbronnen, en draagt bij aan voedselzekerheid, economische groei in de blauwe economie en het behoud van gezonde zeeën en oceanen.
Communicatiepakket van de Europese Commissie 2023
Eind februari 2023 presenteerde de Europese Commissie haar beleids- en communicatiepakket met rapporten over het Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB) en de Gemeenschappelijke Marktordening (GMO), en actieplannen om de duurzaamheid en veerkracht van de visserij- en aquacultuursectoren te verbeteren en om de energietransitie in deze sectoren aan te pakken.
Conform met artikel 49 van de EU-Verordening 1380/2013 moest de Commissie tegen 31 december 2022 verslag uitbrengen over de werking van het GVB, dat sinds de invoering in de jaren 70 meerdere malen is herzien. Stakeholders, waaronder Rederscentrale, konden vooraf hun visie delen, wat resulteerde in AC-adviezen en sectorstandpunten. Sinds de publicatie van het rapport op 21 februari 2023 volgt de Rederscentrale de ontwikkelingen en acties nauwgezet via officiële instanties.
Het GVB heeft bijgedragen aan duurzaam EU-visserijbeheer, maar de Rederscentrale en andere visserijvertegenwoordigers vinden sommige doelen niet praktisch uitvoerbaar zijn en niet aangepast aan de veranderende sector en klimaat. Daarom pleit de Rederscentrale voor een hervorming van het GVB.
